Ang epilepsy sa aso ay isang neurologic disorder na maaring magdulot ng mga seizure o epileptic episodes sa mga alagang hayop. Ang seizure ay isang abnormal na aktibidad ng utak na maaring resulta ng mabilisang pag-discharge ng electrical impulses sa utak. Maaaring maging sanhi ng epilepsy ang iba’t ibang mga kadahilanan tulad ng genetic factors, brain injury, brain tumor, o iba pang neurologic conditions.
Ang mga sintomas ng seizure sa aso ay maaaring mag-iba depende sa klase ng seizure. Ang ilang mga sintomas ay maaaring include ang pagsakit ng katawan, pag-igting ng mga muscles, paglalabas ng laway, pagsusuka, at iba pa. Ang mga seizure episodes ay maaaring maging nakakatakot para sa may-ari ng aso, ngunit mahalaga na maunawaan ang karampatang paraan ng pag-aalaga para sa aso na may epilepsy.
Kung ang iyong aso ay nagpapakita ng mga senyales ng seizure o kung mayroong agam-agam ka tungkol sa kalusugan ng iyong aso, mahalaga na kumunsulta ka sa isang beterinaryo. Ang tamang diagnosis at paggamot ay mahalaga upang mapanatili ang kalusugan ng iyong alaga. Maaaring iprescribe ng beterinaryo ang mga gamot na anticonvulsant para kontrolin ang mga seizure episodes.
“Epilepsy is a brain disorder characterized by recurrent seizures without a known cause or abnormal brain lesion (brain injury or disease). In other words, the brain appears to be normal but functions abnormally. A seizure is a sudden surge in the electrical activity of the brain causing signs such as twitching, shaking, tremors, convulsions, and/or spasms”. – Ryan Llera
Sintomas ng Epelipsy sa Aso
Ang mga sintomas ng epilepsy sa aso ay maaaring mag-iba-iba depende sa klase ng seizure at kung gaano karaming bahagi ng utak ang apektado. Narito ang ilang mga pangunahing sintomas na maaaring makita sa aso na may epilepsy:
Aura
Ang ilang aso ay maaaring magkaroon ng “aura” o senyales na nagpapahiwatig na malapit nang mangyari ang seizure. Ito ay maaaring isang paminsang pagbabago sa asal o kilos ng aso bago ang aktuwal na seizure.
Pag-igting ng mga muscles (Tonic Phase)
Isa sa pangunahing bahagi ng seizure, maaaring magkaruon ng pag-igting ng mga muscles sa buong katawan ng aso. Ang katawan ay maaaring maging rigid at hindi maigalaw.
Pagsasalita ng hindi malinaw (Vocalization)
Maaaring magkaruon ng vocalization ang aso, kung saan ito ay naglalabas ng mga tunog o ungol na hindi karaniwan.
Paggalaw ng mata
Maaaring magkaruon ng paminsang paggalaw o pag-ikot-ikot ng mata ng aso.
Paggamit o paglunok ng laway (Salivation)
Madalas, ang aso ay naglalabas ng maraming laway o naglulunok ng laway sa panahon ng seizure.
Pagsusuka
Maaaring magkaruon ng pagsusuka pagkatapos ng seizure.
Pag-aalala o pagkakaroon ng takot
Pagkatapos ng seizure, maaaring magkaruon ng yugto ng pagkakaroon ng takot o pag-aalala ang aso.
Ang mga sintomas na ito ay maaaring maging bahagi ng iba’t ibang klase ng seizure tulad ng tonic-clonic seizures, focal seizures, o complex partial seizures. Mahalaga na ipaalam ito sa iyong beterinaryo upang makatanggap ng tamang diagnosis at paggamot para sa iyong aso. Ang regular na pagsusuri at pagsusuri ng isang propesyonal na beterinaryo ay mahalaga upang mapanatili ang kalusugan ng iyong alagang hayop.
Gamot sa Epelipsy sa Aso
Ang paggamot ng epilepsy sa aso ay kadalasang isinasagawa sa pamamagitan ng pagbibigay ng anticonvulsant medications. Narito ang ilang mga karaniwang gamot na maaaring ipinaprescribe ng beterinaryo para sa mga aso na may epilepsy:
Phenobarbital
Ito ang isa sa mga pangunahing anticonvulsant medications na karaniwang iniinom ng mga aso na may epilepsy. Binibigay ito sa isang regular na oras at kadalasang nire-regulate ang dosis batay sa epekto at antas ng seizure ng aso.
“Phenobarbital is an anticonvulsant that can prevent seizures in dogs. It is generally well-tolerated and a common first-choice treatment. There are side effects to watch out for as well as several drug interactions. Give your dog phenobarbital as instructed, and take them for any ordered blood tests on time. Be sure to keep a log of any seizures your dog has, and speak to your vet if you have any concerns about their behavior or how phenobarbital is affecting them.” – Goodrx
Potassium Bromide
Isa pang anticonvulsant na maaaring iprescribe ng beterinaryo. Karaniwang iniinom ito kasabay ng ibang gamot tulad ng Phenobarbital.
Diazepam
Maaaring gamitin ang Diazepam para sa emergency situations o para sa pagkontrol ng mga cluster seizures (sunod-sunod na seizures). Maaaring ito ay ibinibigay intravenously o sa ibang anyo depende sa kaso.
Levetiracetam
Ito ay isa pang anticonvulsant na maaaring iprescribe, at may ibang anyo ng pagbibigay tulad ng tablet o liquid form.
Ang tamang gamot at dosis ay kailangang tiyakin ng beterinaryo batay sa pangangailangan at kalagayan ng iyong aso. Mahalaga na sundin ang mga tagubilin ng beterinaryo at isagawa ang mga regular na check-up para sa tamang pagsusuri sa kalagayan ng aso.
Mahalaga rin ang regular na komunikasyon sa iyong beterinaryo upang masubaybayan ang anumang pagbabago sa kondisyon ng iyong aso at maaaring baguhin ang gamot o dosis batay sa pangangailangan nito. Ang pangangalaga at pagtutok sa kalusugan ng aso ay mahalaga para mapanatili ang kanilang kalidad ng buhay.
FAQS – Ano ang gagawin sa oras ng seizure ng aso?
Sa oras ng seizure ng aso, mahalaga ang iyong reaksyon at mga hakbang na gagawin upang mapanatili ang kaligtasan ng iyong alaga. Narito ang ilang mga hakbang na maaari mong gawin:
Manatiling Kalmado
Panatilihing kalmado at iwasan ang pag-panic. Ang pagiging kalmado ay makakatulong sa iyong aso na mabawasan ang stress pagkatapos ng seizure.
Iligtas ang Paligid
Iwasan ang anumang bagay na maaaring maging peligroso para sa iyong aso tulad ng matalim na bagay o matitigas na bagay na maaaring mabasag.
Iwasan ang Paglapit sa Bibig
Huwag itapon o hawakan ang bibig ng aso. Hindi totoo na maaari mong pigilan ang aso sa pamamagitan ng pagtutok ng kamay sa kanyang bibig.
Ilagay sa Lugar na Ligtas
Ilipat ang aso sa isang ligtas na lugar, tulad ng sa sahig, upang maiwasan ang pagbagsak o pagkakabangga sa mga bagay.
I-monitor ang Oras
Kunin ang oras ng simula ng seizure. Ito ay magbibigay ng mahalagang impormasyon sa iyong beterinaryo.
Panatilihing Komportable
Pagkatapos ng seizure, siguruhing ang iyong aso ay nasa komportableng lugar. Iwasan ang pagtutok sa kanya o ang paglalakad sa kanya agad pagkatapos ng seizure.
Tumawag sa Beterinaryo
Kung ang seizure ay tumatagal ng higit sa limang minuto o kung may sunod-sunod na seizure, tumawag agad sa iyong beterinaryo para sa agarang tulong.
Obserbahan pagkatapos ng Seizure
Obserbahan ang iyong aso pagkatapos ng seizure. I-note ang anumang pagbabago sa asal o kondisyon nito.
Consultahin ang Beterinaryo
Kung ang iyong aso ay unang beses na nagkaruon ng seizure, o kung may mga pagbabago sa pagiging madalas o matindi ang mga seizure, konsultahin agad ang beterinaryo para sa pagsusuri at pagtukoy ng sanhi.
Ang tamang pangangalaga at agarang pagtugon sa oras ng seizure ay mahalaga para mapanatili ang kaligtasan at kalusugan ng iyong aso.
FAQS- Paano Maiwasan Magkaroon ng Epelipsy sa Aso
Ang epilepsy sa aso ay maaaring magkaruon ng iba’t ibang mga sanhi, at kahit na hindi mo maaaring tiyakin na hindi ito mangyayari, mayroong ilang hakbang na maaari mong gawin upang maibsan ang posibilidad ng pagkakaroon ng epilepsy sa iyong aso:
Regular na Check-ups
Isasagawa ang mga regular na check-up sa beterinaryo para masubaybayan ang pangkalahatang kalusugan ng iyong aso. Maaga pang pagtuklas ng anumang neurologic o medikal na isyu ay maaaring makatulong sa pag-iwas sa mga komplikasyon.
Balanseng Nutrisyon
Ang tamang nutrisyon ay mahalaga sa pangangalaga sa kalusugan ng iyong aso. Ang mga mataas na kalidad na pagkain at balanseng diyeta ay maaaring makatulong sa pangalaga ng utak at buong katawan.
Regular na Ehersisyo
Ang regular na ehersisyo ay hindi lamang nagpapanatili ng pisikal na kalusugan kundi maaari rin itong makatulong sa pag-iwas sa stress at anxiety. Ang mga paminsang ehersisyo ay maaaring makatulong sa pangalaga ng mga normal na function ng utak.
Maayos na Pamamahinga
Ang sapat na oras ng tulog at maayos na pamamahinga ay mahalaga para sa pangkalahatang kalusugan ng aso. Ang kakulangan sa tulog ay maaaring magdulot ng stress at maaaring magkaruon ng epekto sa neurologic function.
Iwasan ang Toxic Substances
Siguruhin na ang iyong aso ay hindi exposed sa mga toxic substances tulad ng mga kemikal, halamang-ugat, o iba pang mga bagay na maaaring magdulot ng poisoning o neurological damage.
Bantayan ang Trauma
Iwasan ang mga pagkakaroon ng traumatic events o injuries na maaaring magdulot ng damage sa utak. Siguruhing ligtas ang iyong aso mula sa anumang panganib sa kanilang paligid.
Genetic Screening
Kung ang iyong aso ay may kasaysayan ng epilepsy sa kanilang lahi, maaaring itanong mo sa iyong beterinaryo kung may genetic screening na maaaring gawin para sa iyong alaga.
Higit sa lahat, mahalaga ang regular na komunikasyon at pagsusuri sa iyong beterinaryo. Kung may anumang alalahanin ka tungkol sa kalusugan ng iyong aso, huwag mag-atubiling makipag-usap sa isang propesyonal na beterinaryo.
Reference
https://vcahospitals.com/know-your-pet/epilepsy-in-dogs
https://www.goodrx.com/pet-health/dog/phenobarbital-for-seizures-dogs
